-0122.PNG)
Bu noktaya kadar, Perpetual Futures (Perps) kavramının ne olduğunu ve riskleri ile getirilerini anlattığımız önceki yazılarımızı muhtemelen okudunuz. Ancak Perp alım satım dünyasına güvenle adım atmak için yakında Blum mini-app üzerinden doğrudan Telegram içinde başlatılacak trader’ların günlük olarak kullandığı birkaç önemli terimi net bir şekilde anlamanız gerekir.
Karmaşık tanımlar vermek yerine, her bir kavrama güncel kripto fiyatlarıyla (Bitcoin yaklaşık 110.000$, Ethereum yaklaşık 3.500$) basit ve anlaşılır örneklerle derinlemesine bakalım.
Perp trade ederken, aslında bir kripto paranın fiyatının yükselip yükselmeyeceği veya düşüp düşmeyeceğine dair bir tahminde bulunursunuz — coin’i gerçekten almanıza veya satmanıza gerek kalmadan.
Long pozisyon, fiyatın yükseleceğini düşündüğünüz anlamına gelir. Örneğin Bitcoin şu anda yaklaşık 110.000$’dan işlem görüyor ve yakında 115.000$’a çıkacağını düşünüyorsanız, long pozisyona girersiniz. Fiyat beklendiği gibi yükseldiğinde kazanç elde edersiniz.
Short pozisyon ise fiyatın düşeceğine dair beklenti demektir. Diyelim ki Ethereum yaklaşık 3.500$’dan işlem görüyor ve düşeceğini düşünüyorsunuz. Short pozisyon açarsanız ve ETH örneğin 3.300$’a düşerse, bu hareketten kâr edersiniz.
Perp işlemlerinde token’lara sahip olmanıza gerek yoktur, sadece fiyat hareketine göre trade yaparsınız.
Perp’lerin trader’lar arasında popüler olmasının sebeplerinden biri kaldıraç kullanma imkânıdır. Kaldıraç, işlem hacminizi büyütmek için borsadan fon ödünç almanız anlamına gelir böylece normal bakiyenizin izin verdiğinden daha büyük pozisyonlar açabilirsiniz.
Örneğin, 200$’ınız varsa ve 10x kaldıraç kullanırsanız, pozisyon büyüklüğünüz 2.000$ olur. Kârlar çarpan etkisiyle büyür ancak kayıplar da aynı şekilde büyür.
Bununla birlikte risk yalnızca kaldıraç oranına bağlı değildir. Pozisyona ayırdığınız toplam bakiye miktarı da risk seviyesini belirler. Düşük kaldıraçla açılmış ancak bakiyenin büyük kısmını kullanan bir işlem, yüksek kaldıraç kullanılan ancak daha küçük bir bakiye ile açılmış işlemlerden daha riskli olabilir. Bu nedenle, işleme girmeden önce her zaman tahmini likidasyon fiyatını kontrol etmek önemlidir.
Yeni başlayanlar için küçük pozisyon boyutları ve düşük kaldıraç (2x–3x) kullanmak ve risk yönetimi için yeterli bakiye bırakmak akıllıca bir yaklaşımdır.
Kaldıraçlı işlem yaparken marjin, teminat olarak ayırdığınız paradır. Pozisyon büyüklüğünü belirlemenize yardımcı olur ve işlemin açık kalmasını sağlar.
Marjinin iki ana türü vardır: cross ve isolated.
– Cross margin (Blum’da kullanılır) perp cüzdanınızdaki mevcut bakiyenin pozisyonunuzla bağlantılı olduğu anlamına gelir. Gerekirse, pozisyonu desteklemek için cüzdanınızdaki ek fonlar otomatik olarak kullanılır ve pozisyonun daha uzun süre açık kalmasına imkân tanır.
– Isolated margin, yalnızca belirli bir işleme ayırdığınız bakiyenin kullanıldığı anlamına gelir. Örneğin, bir pozisyona 300$ ayırdıysanız, sadece bu miktar risk altındadır, kalan bakiyeniz etkilenmez.
Cross margin daha fazla esneklik sunarken, isolated margin işlem bazında daha sıkı kontrol sağlar.
Likidasyon terimi korkutucu gelebilir ancak net bir şekilde anlamak onu önlemenize yardımcı olur. Likidasyon, kaldıraçlı işleminizin kaybı teminatı aşacak boyuta geldiğinde, borsa tarafından otomatik olarak kapatılması demektir.
Örneğin, Ethereum’da yaklaşık 3.500$ seviyesinden 10x long pozisyon açtığınızı düşünün. Eğer ETH ani bir düşüşle örneğin 3.150$ veya daha altına gerilerse, pozisyonunuz likide olabilir. Bu durumda tüm marjiniz anında kaybedilir.
Likidasyonu önlemek için kontrol edilebilir kaldıraç seviyeleri kullanın ve koruyucu stop-loss emirleri yerleştirin (aşağıda detaylandırılmıştır).
Funding rate terimini duymuş olabilirsiniz ve ne anlama geldiğini merak edebilirsiniz. Funding, perpetual futures fiyatını gerçek piyasa fiyatına (“spot price”) yakın tutmak için long ve short trader’lar arasında belirli periyotlarla (genellikle 8 saatte bir) yapılan küçük ödemelerdir.
Eğer çoğu trader Bitcoin fiyatının yükseleceğini düşünüp long tarafındaysa, funding oranı pozitife döner. Bu durumda long trader’lar, short trader’lara düzenli olarak küçük ödemeler yapar. Eğer çoğunluk düşüş bekliyorsa ve short pozisyon ağırlıktaysa, funding negatife döner ve bu kez short trader’lar long trader’lara ödeme yapar.
Bu ücretler tek seferde küçük görünse de, pozisyon günlerce veya haftalarca açık kaldığında birikerek önemli hale gelebilir. Bu nedenle funding oranını işleme girmeden ve pozisyonu tutarken kontrol etmek önemlidir.
PnL (Profit and Loss), açık bir işlemde şu ana kadar ne kadar kazanç veya kayıp elde ettiğinizi gösterir.
Örneğin, Bitcoin’de 1.000$ değerinde bir pozisyon açtığınızı ve giriş fiyatının 110.000$ olduğunu varsayalım. Fiyat yükselir ve pozisyon değeriniz 1.200$ olursa, PnL’iniz +200$’dır. Pozisyon değeri 900$’a düşerse, PnL -100$ olur. Bu değeri düzenli olarak takip etmek önemlidir.
Her trader’ın açıkça anlaması gereken iki emir tipi stop-loss ve take-profittir.
Stop-loss, işlem açarken belirlediğiniz otomatik güvenlik mekanizmasıdır. Fiyat belirli bir seviyenin altına düştüğünde pozisyonu otomatik olarak kapatır böylece planladığınızdan fazla kaybetmenizi önler. Örneğin, ETH’de 3.500$ seviyesinden işleme girer ve stop-loss’u 3.400$ olarak belirlerseniz, fiyat bu seviyeye geldiğinde işlem otomatik olarak kapanır.
Take-profit ise hedeflediğiniz kâr seviyesine ulaşıldığında işlemi otomatik olarak kapatır. Örneğin, BTC’de 110.000$ giriş fiyatıyla long açıp 114.000$ take-profit belirlerseniz, fiyat bu seviyeye ulaştığında pozisyon otomatik olarak kapanır ve kâr realize edilir.
Bu iki emir, duyguları yönetmenize, planlı hareket etmenize ve impulsif hatalardan kaçınmanıza yardımcı olur.
Pozisyon, hâlihazırda açık olan işleminiz anlamına gelir. Eğer Ethereum’da fiyatın düşeceğini düşünerek short açtıysanız, aktif bir short pozisyonunuz vardır. Bitcoin’in yükseleceğini düşünerek long açtıysanız, aktif bir long pozisyonunuz vardır. Pozisyon takibi özellikle Blum gibi kullanıcı dostu uygulamalarda oldukça kolaydır.
Bu temel terimleri net şekilde anlamadan Perpetual Futures işlemlerinde başarılı olmak mümkün değildir. Kripto piyasası hızlıdır — ve bu terimlerin her birinin işlem üzerindeki etkisini bilmek, işlem sırasında hızlı, net ve sakin karar vermenize yardımcı olur.
Daha önceki Perp içeriklerimizde belirttiğimiz gibi, Blum yakında Perpetual Futures işlemlerini doğrudan Telegram üzerinden kullanıma açarak erişimi daha da kolaylaştırıyor.
Yakında şunları yapabileceksiniz:
– Long veya short pozisyonları kolayca açma
– PnL’i net şekilde görüntüleme ve anında pozisyon yönetimi
– Stop-loss ve take-profit emirlerini hızlıca ayarlama
– Kaldıracı güvenli ve şeffaf şekilde kullanma
Blum mini-app, işlem deneyimini sadeleştirmek için tasarlanmıştır, bu ister ilk işlem ister yüzüncü işlem olsun, süreç sezgisel ve stressiz kalır.
– Perp işlemine minimum kaldıraçla başlayın
– Her zaman stop-loss kullanın
– Funding oranını düzenli takip edin
– Sadece kaybetmeyi göze alabileceğiniz fonlarla işlem yapın
Bu terimleri net bir şekilde anladığınızda, Blum Perp trading başlattığında güvenle bir sonraki adıma hazırsınız. Takipte kalın — çok yakında başlıyor.
